Çocuklar İçin Doğaçlama Tiyatro: Bilmeniz Gerekenler

Doğaçlama tiyatro çocukların çeşitli beceriler kazanmasını sağlayan eğlenceli egzersizler sunar. Bu egzersizler öğretici ögeler de içerir.

Çocuklar için doğaçlama tiyatro eğitimsel ve gelişimsel açıdan pek çok avantaj sunabilir. Doğaçlama tiyatro çocuklara tiyatro dünyasını tanıtmakla birlikte, onlara günlük hayatta da yararlanabilecekleri birtakım önemli teknikler sunar.

Sınıfta ya da sınıf dışında drama ve doğaçlama ile ilgili aktiviteler yapmak, çocukların yaratıcılıklarını harekete geçiren etkinliklerdendir. Bu etkinlikler, çocukların düşünme üzerine becerilerini geliştirirken, bedeni bir ifade aracı olarak kullanabilmelerini de destekleyen yararlı uğraşlardır.

Tüm sanatsal yaratımların temelinde doğaçlama yatar. Doğaçlama teknikleri ile çocuklar çevrelerini, sınıf arkadaşlarının dünyasını ve kendilerini keşfederken, yepyeni olasılıklarla dolu bir evrenin de kapılarını aralarlar.

En nihayetinde doğaçlama tiyatro çerçevesinde belli kurallara uyulması gereken bir oyun oynanır diyebiliriz. Bu oyun aracılığıyla çocuklar duygularını ve gerçekliklerini derinlemesine keşfetme fırsatı yakalarlar. Doğaçlama, “şimdi ve burada” kavramının kalbinde yatar ve anda kalma egzersizlerinin bir parçası olarak da kabul edilebilir.

Çocuklar İçin Doğaçlama Tiyatro

Doğaçlama egzersizlerinin çocuklara doğaçlama yapmayı öğretmenin yanı sıra farklı amaçları da vardır. Bu yazımızda, her bir doğaçlama egzersizinin hizmet ettiği amaçlara da göz atacağız.

Çocuklara, doğaçlama yaparken “kendilerini serbest bırakmalarının” önemini anlatmak gerekir. Böylece bazen bir şeyleri fazla düşünebilecekleri bir alan olmayabildiğini ve olayları akışına bırakmaları gerektiğini anlayabilirler.

Grup Halinde Doğaçlama Müzik

• Çocuklar kaç kişilik gruplar oluşturmalı? Grupta en az 4 çocuk olmalıdır.
• Yaş aralığı ne olmalı? 4 yaş ve üzeri çocuklar olmalıdır.
• Egzersizin uzunluğu ne kadar olmalı? 5 dakika. Grupta daha fazla çocuk varsa, daha fazla süre gerekebilir.
• Doğaçlamanın amacı nedir? Müzik aracılığıyla bedensel ifadenin gelişimi. Bedenle müzikal ritimler yaratmak ve keşfe çıkmak. Çocuğun kendini müziğin akışına bırakması. Çocuğun diğerlerini gözlemlemesi ve odaklanması.

Canlı bir müzik açın ve çocuklardan daire olmalarını isteyin. Öncelikle onlardan sizi takip etmelerini rica edin. Müzikal bir ritim oluşturacak basit ve tekrar eden hareketlerle başlayarak çocukların sizi taklit etmesini sağlayın.

Daha sonra çocukların bunu bir harekete ve aynı zamanda müziğe dönüştürmesini ve herkesin bunu taklit etmesini sağlayın. Hareketi ve müziği sırayla kimin yöneteceğini çocukları işaret ederek seçin.

Eğer çocuklardan biri donup kalırsa, önemli olanın fazla düşünmek değil doğaçlama yapmak olduğunu hatırlatın ve kendilerini müziğe bırakmalarını rica edin.

Çocuklar İçin Doğaçlama Tiyatro: Çevreyi Keşfetme

• Çocuklar kaç kişilik gruplar oluşturmalı? Grupta en azından 4 ya da 5 çocuk olmalıdır.
• Yaş aralığı ne olmalı? 6yaş ve üzeri çocuklar olmalıdır.
• Egzersizin uzunluğu ne kadar olmalı? 10 dakika. Grupta daha fazla çocuk varsa, daha fazla süre gerekebilir.
• Doğaçlamanın amacı nedir? Çocuğun fiziksel ve duygusal durumuna odaklanması. Gruptaki diğer kişilerle bağ kurmak. Kendi duygularını ifade ederlerken aynı zamanda diğerlerinin duygularını da keşfetmeleri.

Çocukların bazı kurallar ışığında tüm alanda yayılarak yürümelerini sağlayın. Bunu yaparken tüm alanı doldurmaya çalışmaları gerekir. Birbirlerine eşit mesafede durmalı, bu mesafeyi yer değiştirdikçe korumalılar. Aralarında ne büyük boşluklar olmalı ne de çok yakın durmalılar.

Çocuklar alanda yürürken ne yapmaları gerektiğini hikayeleştirerek anlatın. Bunun için şunlar gibi yönlendirmeleri takip edebilirsiniz:

• Arkadaşlarına çarpmamaya dikkat ederek sessizce yürümeliler, yalnızca kendilerine odaklanarak nasıl hissettiklerini gözlemlemelerini sağlayın.
• Yürümeye devam ederek diğerleriyle göz teması kurmaya başlamalılar. Bunu yaparken de nasıl hissettiklerini ve onları diğerleri ile göz teması kurmaya iten şeyin ne olduğunu düşünmeliler.
• Alkış sesi duyduklarında en yakınlarındaki arkadaşları ile selamlaşmalılar. Önce kısa bir selamlaşmayla başlayıp gittikçe daha hareketli bir selamlaşmayla egzersize devam etmeliler.
• Onlardan direktifleriniz doğrultusunda belli duygu durumlarına girmelerini isteyin. Mutluyken, üzgünken, sinirliyken ya da korkarak yürümek bu duygu durumlarına örnek verilebilir.

Hareketsiz Sahne

• Çocuklar kaç kişilik gruplar oluşturmalı? Grupta en az 4 çocuk olmalıdır.
• Yaş aralığı ne olmalı? 6 yaş ve üzeri çocuklar olmalıdır.
• Egzersizin uzunluğu ne kadar olmalı? 15-20 dakika. Grupta daha fazla çocuk varsa, daha fazla süre gerekebilir.
• Doğaçlamanın amacı nedir? Sessizce egzersizi yapmak. Çocukların kendi karakterlerini ve grubun ortaya sunacağı pozu inşa etmesi. Gözlem yapmayı ve yeni görünüşlere bürünmeyi öğrenmek. Diğerleri ile bağ kurup orta yolu bulmak. Bedensel ifade çalışması yapmak.

Çocukları gruplara ayırın. Eğer kalabalık bir ekiple çalışıyorsanız ikiden fazla grup yapabilirsiniz.

Bu egzersizde çocuklar üç boyutlu bir fotoğraf gibi hareketsiz bir sahne yaratmayı hedeflerler. Bir grup fotoğrafı yaratırken, diğerleri arkaları dönük sessiz bir şekilde beklerler. Fotoğraf tamamlandığında arkası dönük olan çocuklar fotoğrafa döner ve sessizce gözlem yaparlar.

Hareketsiz fotoğrafı yaratmak için gruptakiler kimin hangi karakter olacağına, nasıl bir hikaye anlatmak istediklerine ve her bir karakterin fotoğrafta nasıl bir aksiyonu betimlemek istediğine karar vermeliler.

Gözlemleyen grup, fotoğrafı bir süre seyrettikten sonra söz alarak gördüklerinin ne olduğunu tahmin etmeye çalışır. Karakterleri, karakterlerin ne yaptıklarını ve sahnede genel olarak ne olduğunu bulmayı deneyebilirler.

Son olarak, fotoğraftaki çocuklar sırayla hareket etmeye başlayarak sahneye can vermeye, onu canlandırmaya başlarlar. Sonrasında sahneyi açıklayabilir ve arkadaşlarının gözlemleriyle oyuncuların ne yapmaya çalıştıklarını kıyaslayabilirler.

Sonuç Olarak…

Çocuklar için doğaçlama tiyatro çalışmalarında anda kalmanın ve diğerlerini de düşünmenin öneminin üstünde bir kez daha durmak gerekir.

Ayrıca öğrencilere diğerlerine oldukları kadar kendilerine de cömert davranmaları gerektiği hatırlatılmalıdır. Burası bir yargı alanı değil. Burada amaç, çocukların yeni hislerin kucağına kendilerini bırakmalarını sağlamak.