Aşı Üzerine Tartışmalar: Çocuklara Aşı Yapılmalı Mı?

Aşılar, hastalıkları önlemeye ciddi derecede yardımcı olurlar fakat son yıllarda aşılar üzerine çeşitler tartışmalar dönüyor. Aşı konusunda ebeveyn olarak haklarınız nelerdir?
Aşı Üzerine Tartışmalar: Çocuklara Aşı Yapılmalı Mı?

Son Güncelleme: 04 Ekim, 2019

Aşılar, günümüz tıp alanındaki en büyük gelişmelerden biri. Uygulanan aşıların, pek çok hastalığın yayılmasının önüne geçerek, insanlık tarihinin gidişatını iyi yönde değiştirdiğini biliyoruz. Büyük salgınlar artık geçmişte kaldı diyebiliriz. Aşılar, hastalıkların önüne geçmek ve halk sağlığını iyileştirmek için en iyi araçlardan biridir. Bu noktada da çocuklara aşı yapmak, yeni neslin korunması açısından ayrı bir önem teşkil eder.

Aşı, daha geniş kitlelerin sağlıklı kalmasını sağlamak adına etkili bir koruma yöntemidir. Fakat durum böyle olmasına rağmen,  aşı üzerine pek çok farklı tartışmanın döndüğünü de belirtmeliyiz.

Aşı olmanın riskli olduğunu düşünen birçok insana rastlayabiliyoruz. Aşıların yan etkilerinden doğabilecek zararlardan çekinen anne babalar, çocuklarının aşı olmalarına karşı çıkabiliyorlar. Dünyanın dört bir yanında, aşıların çocuklara zorunlu olarak yapılmasına karşı çıkan ebeveynler bulunuyor.

Aşılar ile ilgili hukuki yaptırımlar da ülkeden ülkeye değişebiliyor. Yetkililer ve tıp alanındaki uzmanların çoğu, aşıların temel haklarımızdan biri olan sağlık hakkını desteklemesinden dolayı, aşı olunmasını öneriyor.

Hasta veya ebeveyn olarak, aşılara ilişkin haklarınız hakkında daha fazla bilgi sahibi olmanız adına bugünkü yazımızda yukarıdaki durumları tartışacağız.

Aşılar İle İlgili Hukuki Çerçeve

Aşı olma konusunu hukuki açıdan incelediğimizde, öne çıkan en önemli şeyin bilgilendirme olduğunu görüyoruz. Sağlık alanındaki uzmanlar ve devlet yetkilileri bu konuyu gözeterek, halkla aşıya dair daha fazla bilgi paylaşmaya özen gösteriyor.

Hastaların ve on sekiz yaşın altında çocukları olan ebeveynlerin aşı konusunda yeterince bilgi sahibi olması sağlanmaya çalışılıyor.

Çocuklara aşı yapan doktor

Bunun dışında hasta ve ebeveynleri, aşının riskleri ve faydaları konusunda bilgilendiren kişiler, genelde tıp alanındaki uzmanlar ve hemşireler oluyor. Sağlık ekipleri özellikle ebeveynlerin şüpheleri ve çekinceleri varsa, yeterli ve doğru bilgiyi vermekle yükümlüdürler.

Aşı protokollerinin tam kapsamlı olması gerekir. Protokoller tam kapsamlı olmazsa, bazı topluluklar aşısı olan hastalıklara yakalanma riskine daha açık olurlar.

Bunun sebeplerinden biri, bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerin aşı olamamasıdır. Bu istisnai bir durum olsa da, nüfusun geri kalanının aşı olması, bağışıklık sistemi zayıf bu kişilerin de korunmasını sağlar.

Uzmanların anne babalara gerekli bilgilendirmeleri yapmaları oldukça büyük önem taşır. Mümkün olduğunca anlaşılır bilgiler verilmelidir. Yapılması zorunlu olan ya da önerilen aşılar, aşıyı devletin mi yoksa sigorta kapsamında yararlanılabilecek özel kurumların mı yaptığı ve önerilen aşı takvimi detaylı bir şekilde paylaşılmalıdır.

Çocuklara Aşı Yapılması Üzerine Tartışmalar: Ebeveynlerin Rızası

Çoğu ülkede 18 yaşın altındaki çocuklara aşı yapılması için ebeveynlerin rızası olması gerekir. Çocukların ne kadar olgun bireyler oldukları göz önünde bulundurularak, 12 yaşın üzerindeki çocukların aşının ne olduğu ve onları nasıl koruyacağı hakkında bilgilendirilmesi de etik bir davranış olacaktır.

Bununla birlikte, risk teşkil eden durumlar dışında, 16 yaşın üzerindeki çocukların da aşı yapılmadan önce rızalarının alınması gerekir. Eğer risk içeren bir durum varsa, anne babaların ya da ilgili kişinin karar vermesi doğru olacaktır.

Resmi olarak yapılması gereken aşılarda ise, yalnızca ebeveyn aşı randevusunda bulunuyorsa, uzmanlar ebeveynin iyi niyetli olduğunu ve diğer ebeveynin rızası olduğunu doğrulayabilirler. Eğer diğer ebeveynin çocuğun aşı olması için rızası yoksa, durum değişir. Böyle bir durumda, bir hakimin karar vermesi gerekir.

Eğer aşının resmi olarak yapılması gerekmiyorsa, aşı seçilebilir tedavi kategorisine dahil olur. Bu durumda da, aşı yapılması için her iki ebeveynin de onayının alınması gerekir.

Çocuklara Aşı Yapılması Zorunlu Mu Olmalıdır?

Çocuklara aşı yapılması durumu bireysel ve kolektif özgürlük hakları konusunda sorun teşkil edebilir. Yasalar her ülkede farklı olabilmekle birlikte,  bazı Avrupa ülkelerinde belirli aşıların yapılması zorunludur. Örneğin İspanya’da, aşı yapılması ile ilgili katı kurallar yoktur.

Koluna yapılan aşıya bakan bebek

Aşı olunması hususunda pek çok hukuki ve etik yargının göz önünde bulundurulması gerekiyor. Aşıların geçmişte birçok hastalığın zaten önüne geçmiş olması ve artık aşıya gerek olup olmadığı konusu biraz ironik doğrusu.

Ebeveynler artık pek de görülmeyen hastalıkların aşılarının yapılmasını riskli bulabiliyor. Bilimsel yayınlarda ve okul aile birliklerinde aşının gerekli olup olmadığı ve bu aşıların yan etkilerinin olup olmayacağı tartışılıyor.

Aşılarla İlgili Tartışmalar: Aşılama Oranı

Eskiden geniş toplulukları, özellikle de bebek ve çocukları etkileyen hastalıkların artık pek görülmediğinin bilincindeyiz. Bundan dolayı, pek çok ebeveyn çocuklarına aşı yapılmasına karşı çıkıyor. Hastalıklardansa, aşının yol açabileceği durumlardan daha çok korkuluyor.

Çoğu ülkedeki hukuki düzenlemeler, toplumda bu konu ile ilgili tartışılanları yansıtır hale geldi. Bazı ülkeler belirli hastalıkların aşısını mecburi kılmak zorunda kaldı. Bu gibi durumlarda, sağlık hakkı gibi temel haklar, kişinin özgürlüğünden önce geliyor.

Yine de, örneğin; İspanya’da aşılama oranı Fransa ya da İtalya’ya göre daha yüksek. Bu ülkelerde, aşılama oranı öylesine düştü ki bazı aşıların yapılması zorunlu hale getirildi.


Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.



Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlı sunulmuştur ve bir profesyonelle görüşmeyi yerine geçmez. Şüpheleriniz varsa, uzmanınıza danışın.