Çocuklukta Kişilik Gelişimini Etkileyen Faktörler
Kişilik, duygusal, bilişsel ve davranışsal özelliklerin bir kombinasyonunu ifade eden psikolojik bir yapıdır. Bu istikrarlı ve uzun süreli özellikler, insanları tanımlar ve onları diğerlerinden ayırır. Bununla birlikte, bebeklerin belirli bir kişilikle doğmadığını bilmelisiniz. Aslında, kişilik gelişimi ilerleyicidir ve zamanla gerçekleşir.
Yaşamın ilk yıllarında oluşan deneyimler ve duygusal ilişkiler, kişilik gelişiminde anahtar unsurlardır. Erken çocukluk döneminde kişiliğin nasıl geliştiğini bilmek ister misiniz? Çocukların bu süreçte geçirdiği tüm aşamaları öğrenin.
Çocuklukta kişilik gelişimi
Fransız Psikolog Henri Wallon’a göre, erken çocukluk döneminde kişilik gelişiminde farklı aşamalar vardır. Sırayla hepsinden bahsedeceğiz.
Doğumdan 3 yaşına kadar kişilik gelişimi
Bebekler doğdukları andan itibaren kişiliklerini geliştirmeye başlarlar. Ve sonunda üç yaşına geldiklerinde, kendi kimliklerinin inşası ile ilgili aşağıdaki yetenekleri edinirler:
- Kendilerini tanımlarlar ve diğer insanlardan (iç dünya ve dış dünya) ayırt ederler. Böylelikle çocuklar kendilerini diğerlerinden farklı bireyler olarak algılamaya başlarlar.
- Kendi eylemlerinin (ne yaptıklarının) farkına varırlar ve diğer insanların eylemlerini (başkalarının yaptıklarını) ayırt ederler.
- Kendilerine ait olanı ve başkalarına ait olanı ayırt etmeyi öğrenirler.
3 ila 6 yaş arası
3 ila 6 yaş arasındaki çocuklar, kişiselcilik aşamasından geçerler. Bu aşama üç farklı döneme ayrılmıştır:
- Muhalefet ve engelleme dönemi: 3 yaşında olduklarında, bağımsızlığı tercih ederek kendi kimliklerini tazelemeleri gerekir. Bu yüzden sürekli olarak başkalarına, özellikle de yetişkin rol modellerine karşı bir muhalefet, reddetme ve olumsuzluk hali sergiliyorlar.
- Beğenilme dönemi: 4 yaşına geldiklerinde çocukların sürekli şefkat ve onaya ihtiyacı vardır. Bunu elde etmek için jestlerle, sözlerle ve eylemlerle insanların dikkatini çekerler. Bu narsisistik bir aşamadır.
- Taklit dönemi veya rol oynama: 5-6 yaş arası çocuklar, hayran oldukları kişilerin tüm özelliklerini özümsemeye, kucaklamaya ve kopyalamaya çalışır. Normalde ebeveynlerinden birini taklit ederler çünkü kendileriyle özdeşleştirirler.
Çocuklukta kişilik gelişimini hangi faktörler etkiler?
Daha önce bahsettiğimiz gibi, çocukların kendi kişiliklerini geliştirmek için geçtikleri farklı aşamalar vardır. Ayrıca bu süreci etkileyen ve koşullandıran birçok faktör vardır.
- Kalıtsal faktörler: ebeveynlerinden miras aldıkları şeyler. Bu, kişiliğin sabit ve değişmez olan ve küçük çocuklarda görebileceğiniz yönlerini ifade eder.
- Çevresel faktörler: Çocukların içinde büyüdüğü çevre, kişiliklerinin gelişiminde önemli bir rol oynar. Oluşturdukları ilişkilerin yanı sıra içinde bulundukları sosyal ve kültürel bağlama bağlı olarak dünyayı anlar ve ona yanıt verirler. Çevresel faktörler arasında şunları bulacaksınız:
- Sosyal ve duygusal deneyimler: bunların hepsi etraflarındaki önemli olaylardır. Çocuklar ve birincil bakıcıları arasında kurulan bağlanma, çocukların ilk deneyimlerini tanımlar. Daha sonra, çocuklar büyüdükçe daha karmaşık olan sosyal ve duygusal durumlarla karşılaşacaklar. Örneğin, bir kardeşin doğumuyla karşı karşıya kalabilirler, anaokuluna başlayabilirler vb.
- Değerler ve inançlar: Çocuklar erken yaşlardan itibaren ebeveynlerinin değerlerini ve inançlarını özümser ve benimser. Böylece, bir dizi kural ve sosyal standart, eylemlerini tanımlayacaktır.
“Hepimiz, kişiliğimizin temel özelliklerini, fiziksel sağlığımızı ve görünüşümüzü ortaya koyan benzersiz bir gen haritası ile doğuyoruz … Ve yine de hepimiz, yaşam deneyimlerinin bizi değiştirdiğini biliyoruz.”
– Joan D. Vinge –
Sonuç olarak, yaşamın ilk yılları kişilik gelişimi için çok önemlidir.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Carrillo-Siles, B. (2009). La personalidad infantil. Revista digital Innovación y Experiencias Educativas, (15).
- DE, M. D. P. C. M., TORRE, L., EL CASTIGO, D. S. E. P., & DEL NIÑO, M. L. C. ESCUELA DE PADRES I: PREMIOS Y CASTIGOS A LOS NIÑOS. https://archivos.csif.es/archivos/andalucia/ensenanza/revistas/csicsif/revista/pdf/Numero_23/MARIA%20DEL%20PILAR_CALVO_MANZANO_DE%20LA%20TORRE.pdf
- Lacunza, A. B. (2011). Las habilidades sociales y el comportamiento prosocial infantil desde la psicología positiva. Pequén, 1(2), 1-20. http://revistas.ubiobio.cl/index.php/RP/article/view/1831/1775
- Marrero Afonso, E. J. (2019). El papel de la educación en el desarrollo de la personalidad. https://riull.ull.es/xmlui/bitstream/handle/915/16211/El%20papel%20de%20la%20educacion%20en%20el%20desarrollo%20de%20la%20personalidad..pdf?sequence=1&isAllowed=y
-
Martínez, M. D. C. P., Justicia, F. J., & Cabezas, M. F. (2010). Prácticas de crianza y competencia sociales en niños de 3 a 5 años. Pensamiento psicológico, 6(13). http://revistas.javerianacali.edu.co/index.php/pensamientopsicologico/article/download/116/346
- Wallon, H. (1965). Estudios sobre psicología genética de la personalidad. Buenos Aires: Lautaro.