Kapsayıcı Eğitim Nedir?

Çocuğunuzun hoşgörülü, saygılı ve empati kurabilen biri olmasını yolu farklı kişisel, kültürel ve fiziksel özelliklere sahip çocuklarla ilişki kurabilmesinden geçer. İşte kapsayıcı eğitim de bununla ilgili.

Kapsayıcı eğitim çocukları belli bir sistem ve toplum yapısına uymaya zorlamak değildir. Tam tersi: Kapsayıcı eğitim farklı kültür, yaşantı ve kapasitelere sahip çocukların uyum sağlayabilmeleri için dönüşüme açık olan bir eğitim sistemidir.

Kapsayıcı eğitim, tüm çocukların ihtiyaçlarını karşılayabilmek adına eğitim sistemini geliştirmeyi amaçlar. Bunun için de, eğitim merkezleri ya da okullar, eğitim alan herkesle ilgilenen mekanlar haline gelmelidir.

Kapsayıcı Eğitim Ne Anlama Gelmektedir?

Kapsayıcı eğitim sisteminin gerçekleştirilmesi için eğitim imkanları hiçbir fark gözetilmeksizin tüm çocuklara sunulmalıdır. Özellikle dışlanmaya meyilli etnik gruplar, kırsal bölgelerde yaşayanlar ya da fiziksel engelli veya öğrenme zorluğu yaşayan çocuklar sistemin içinde tutulmalıdır.

Burada yapılması gereken hiç kimsenin dışlanmadan bilgi edinmesi ve yeteneklerini geliştirebilmeleri. Ayrıca, her bir çocuğun akli ve sosyal refahının sağlanması için belirli alışkanlıklar aşılanmalıdır.

Diğer bir deyişle, kapsayıcı eğitim, eğitim merkezlerinde ya da normal okullarda özel eğitim verilmesini destekler. Bunu başarmak ve beklenen sonuçlara ulaşmak için kurumlar sistematik olarak düzenlenmeli ve fiziksel olarak erişilebilir olmak adına maddi yardım almalıdır.

Benzer şekilde, bu eğitimin sunduğu desteğe güvenilmelidir.

Kapsayıcı Eğitim Veren Okulların Özellikleri

Bir eğitim merkezi öğrenmeye ve katılımcı yapıya sekte vuran her engelin üstesinden gelebilmelidir. Aşılması gereken bu engeller yalnızca çocuklarla değil, aynı zamanda aktif olarak bu merkezlerde bulunması ve çocuğunun eğitimine destek olması gereken ailelerle de ilgilidir.

Kapsayıcı eğitim veren okullar aşağıdaki özelliklere sahip olmalıdır:

• Çocukların kabiliyetlerine odaklanır.
• Çocukların okula girmesi için herhangi bir gereklilik ya da seçme mekanizması sunmaz.
• Çocukların ve ailelerin yaşam kalitesini artırmayı hedefler.
• Ailelerle saygılı ve empati kurulan iş birliğine dayalı bir ilişki kurar.
• Çocukların öğrenme süreçlerine destek olabilecek bir eğitim kadrosuna sahiptir.
• Çocukların eleştirel ve iş birlikçi bir ruhla kendilerini ifade edebilmelerine izin verir.
• Öğretme ve öğrenme süreçlerinde saygı en önemli faktörlerden biridir.
• Kapsamlı, disiplinlerarası ve eleştirel bir eğitim sistemine sahiptir.
• Çocukların değerlendirilmesi genel olarak yapıldığı gibi gerçekleştirilse de, her bir çocuğun kapasitesi bireysel olarak değerlendirilir. 

Dışlanan Çocukların Sürece Dahil Edilmeleri İçin Stratejiler

UNESCO sosyal dışlanmışlık sorunu ile karşı karşıya kalan üç farklı çocuk grubu için farklı strateji ve ilkeler oluşturmaktadır. Bu çocukların en iyi şekilde gelişebilmeleri ve potansiyellerini kullanabilmeleri için, aşağıdaki stratejiler oluşturulmuştur:

Sokaklarda Yaşayan Çocuklar

Bu çocukları topluma kazandırabilmek için etkili olan tek yöntem eğitimdir. Kapsayıcı eğitim şu hedeflere ulaşabilmelidir:

• Bu çocukların içinde bulundukları koşullar ve diğerleri gibi eşit eğitim alma hakkına sahip oldukları ile ilgili farkındalığı artırmak.
• Sahip oldukları şartlardan dolayı bu çocukların yalnızca temel ihtiyaçlarını karşılayabilen kurumlara ya da organizasyonlara teknik destek vermek.
• Kamu ve özel sektörün desteğinin devamlı ve etkili olabilmesi için inisiyatiflere maddi destek sağlamak.

Çalışan Çocuklar

Gün geçtikçe daha da büyük bir sorun haline gelen durumlardan biri de çalıştığı için okuyamayan çocukların sayısındaki artış. Bundan ötürü, eğitim çocuk işçiliği önleyen temel araçlardan biri olabilir.

Engelli Çocuklar

Engelli ya da öğrenme zorluğu yaşayan çocukların çoğu, ebeveynleri bunun gerekli olduğunu düşünmedikleri için eğitim görmekte zorlanıyor. Bu çok ciddi bir hata: Çocukluğun erken döneminde verilen eğitim çocuklar için çok önemlidir. Bu bağlamda, kapsayıcı eğitimin bu açığı kapatması mümkün:

• Uyum sağlayabilmek adına özel eğitime ihtiyaç duyan tüm öğrencilere gerekli destek sağlanır.
• Okul ya da merkezlerde, engelli ve öğrenme zorluğu yaşayan çocuklarla ilgilenmek için özel olarak eğitim görmüş profesyonel ekipler görev alır.

Öte yandan, yerel halklar ve kırsal bölgelerde yaşayan kişiler de onlara gerekli eğitimi sağlayacak okul ya da öğretmenlere erişim konusunda zorluk yaşarlar. Bu grup da kapsayıcı eğitime dahil edilmesi gereken gruplar arasında yer almalıdır.

Son olarak, kapsayıcı eğitim bilgi edinme özgürlüğünü herkes için eğlenceli bir hale getirerek, kimseyi farklı ya da bir engeli olduğu için dışlamaz.

Her bir hanedeki aile üyelerinin, insanlar arasındaki farklılıkların farkında olmaları sağlanarak, eşitlik bilincine katkıda bulunulabilir.