Doğum Sonrası Psikoz Nedir? Sebepleri, Belirtileri ve Tedavisi

Eğer yeni doğum yaptıysanız, asabilik, uykusuzluk ve halüsinasyon görme gibi belirtiler gösteriyorsanız, bu makale işinize yarayabilir.

Doğum sonrası psikoz veya doğum psikozu henüz doğum yapmış kadınların çok azını etkileyen patolojik bir durum. 

Yeni annelerin sadece yüzde 0,15’i bu sorunu yaşıyor, ama doğum sonrası depresyonundan çok daha ciddi belirtileri var.

Bu probleme sebep olan birkaç faktör mevcut. Ki bunlar hamilelik ve doğuma bağlı hormonal değişiklikler ve stresle doğrudan bağlantılı.

Bir kadının doğum yaptıktan sonra vücudunda meydana gelen değişiklikler de önemli bir faktör. Ve ayrıca, yeni doğan bir bebeğin bakımının sorumluluğunu almak da doğum sonrası psikozu görülmesinde önemli rol oynuyor.
Bu psikolojik sorunun ortadan kaybolması birkaç aya kadar sürebileceği için çok hassas bir durum. Daha da ötesi, bipolar bozukluğa da sebep olabilir. 
Tıpçılar doğum sonrası psikozunun hafife alınmaması gerektiği konusunda hemfikir. Hatta tersine, bu problem ilaç tedavisi, terapi ve belki de psikiyatrik tedavi de gerektirebilecek kadar önemli.

Doğum sonrası psikoz sebepleri

Yukarıda belirttiğimiz gibi, doğumdan sonra yaşanan psikozun en önemli sebebi stres. Ve stres seviyesinin artık annenin kontrol edemeyeceği kadar yükselmiş olması. 

Tabii bu sonuca bu rahatsızlıktan muzdarip olanların istatistiksel analizi ile ulaşılmış.

Aynı bilimsel çalışmalara göre, aşağıda listelediğimiz gruplara giren kadınlar doğum sonrası psikoz yaşama ihtimali yüksek olanlardan: 

• Şizofrenisi olan kadınlar.
• Hali hazırda bipolar bozukluk yaşayan kadınlar.
• Geçmişte madde bağımlılığı yaşamış olan kadınlar.
• Hamile kalmayı istememiş olan kadınlar. 
• Tecavüz kurbanları.
• Ailesinde ruh sağlığı konusunda problemi olan üyeler bulunan kadınlar. 
• Ciddi ailevi problemleri olan kişiler, evde eşi dışında başka aile üyeleriyle de yaşayanlar.
• Madde bağımlılığı bulunan ve yoksunluk çekenler. 
• Bazı durumlarda da, anne olmanın zorluklarıyla yüzleşen ve ilk defa anne olan kadınlar.

Stres dışında, doğum sonrası psikoz yaşanmasına sebep olabilecek bazı psikiyatrik olmayan durumlar da mevcut tabii: 

• Tiroid hastalığı geçirmiş olmak.
• Beyin tümörü.
• Sıradışı hormonal bozukluklar.
• Doğum sırasında enfeksiyon kapmış olmak. 
• İlaç, kimyasal veya uyuşturucu maddeler. 

Doğum sonrası psikoz sebeplerinden bahsettiğimize göre artık bunun belirtilerine bakabiliriz.

Doğum sonrası psikoz belirtileri

Doğum sonrası psikoz yaşayan anneler bipolar bozukluğa benzeyen belirtiler gösterirler. 

Dolayısıyla aradaki fark, birçok kadının zaten bipolar bozukluktan muzdarip olması ya da ailede ruhsal hastalık öyküsü olmasıdır.

Buna göre, ne tüm hastalar aynı belirtileri gösterir, ne de bu belirtileri aynı şiddette yaşarlar.

Aşağıda size doğum sonrası psikozun en yaygın belirtilerini listeliyoruz. 

• Uykusuzluk
• Depresyon
• Halüsinayon görme
• Konsantrasyon bozukluğu
• Hiperaktivite
• Manik ataklar
• Aşırı asabilik
• Anlık ruh hali değişiklikleri
• (Kendine veya bebeğe karşı) saldırgan davranışlar
• Etrafta olanları fark etmede zorluk çekmek

Bu belirtilerden sonra, doğum sonrası psikoz ile doğum sonrası depresyon arasındaki farka da dikkat çekmemiz gerekiyor.

Depresyonun psikoza dönüştüğü örnekler çok nadir olmakla birlikte, bu ruh sağlığı problemleri genellikle birbiriyle bağlantılı değildir ve kolayca ayırt edilebilirler.

Doğum sonrası depresyon ile doğum sonrası psikoz arasındaki farklar

Doğum ya da doğum sonrası depresyon ile doğum sonrası psikoz bazı ortak belirtilere sahip. Ama bunlar, birbirinden tamamen farklı iki ayrı hastalık. 

Öncelikle, doğum sonrası depresyon psikoz gibi ciddi bir ruhsal problem değildir. Hatta aslında, antidepresan tedavisi ile üstesinden gelinebilir.

Ancak, doğum sonrası psikoz hastanede tedavi görmeyi gerektirir. Ki geçmişte, halüsinayonlar ilaçlarla geçirilemediği için elektrik şoku tedavileri bile uygulanıyormuş.

Doğum sonrası depresyon yaşayan bir anne halüsinasyonlar görmez veya kimlik karmaşası yaşamaz. Etrafında olup bitenleri fark edememe veya gerçeklikle bağlarının kopması da görülmez bu durumda. 

Bir başka belirgin fark da, doğum sonrası depresyon aniden meydana gelirken doğum sonrası psikoz yavaş yavaş gelişir ve görülür.

Hatta bebeğin doğumundan 4 hafta sonrasında bile görülebilir.

Doğum sonrası psikoz tedavisi nasıl yapılır?

Doğum sonrası psikoz son derece ciddi bir ruhsal hastalık olduğu için, hastanede acil tedavi alınması gerekir. 

Bu hastalığın belirtilerinin çoğunluğu kendi kendine geçmez. Aynı zamanda, doğru ilaçlarla tedavi edilmez ve şiddetlendiği zamanlarda kontrol altına alınmazsa belirtiler sadece hafifler, tam olarak geçmez.

Bu yüzden de doğum sonrası psikoz tedavisi disiplinler arası profesyoneller takımının annenin bakımıyla ilgilendiği bir kuruma yatırılmayı gerektirir. Ki bu takımda tıp doktorları, psikiyatrist ve psikologlar vardır.

Tedavi aynı zamanda bazı ilaçların özel bir karışımının kullanılmasını da gerektirir. 

Tıp uzmanları hastanın ruhsal ve fiziksel durumunu göz önüne alarak, hangi ilaçların kullanılacağına ihtiyaca göre karar verir.

Bazı istisnai durumlarda, uyku tedavisi de uygulanabilir. Ki bu tedavi artık sonuç vermediği kanıtlanan elektrik şoku tedavisinin yerine uygulanmaktadır. 

Kesin olan şu ki, bu ciddi ve çok nadir görülen hastalık annenin hassas bir şekilde tedavi edilmesini gerektiriyor. O yüzden de eğer kendinizde veya tanıdığınız birinde bu belirtileri fark ederseniz, acilen bir tıp uzmanına danışmalısınız.