Apgar testi içindeki 5 ölçütün ne olduğunu biliyor musunuz?

Apgar testi sayesinde milyonlarca çocuk doğum sırasında ölümden kurtuluyor. Bu test içeriğindeki 5 farklı ölçüt sayesinde doğumdan sonraki ilk birkaç dakika içerisinde bebeğin sağlık durumunu ölçümleyebiliyor.

1950 senelerinde bu testi geliştiren çocuk hastalıkları uzmanının ismi üzerinden Apgar adını alıyor. Doğum uzmanları için de Apgarın harf ve harf açılımı onlara yol gösteren anımsatıcı görevi görür. Çünkü Apgar’ın içerisindeki her bir harf yeni doğan bebeğe uygulanması gereken bir işlemden bahseder.

Apgar testi: Bu test nedir?

Apgar testi de neyin nesi mi diyorsunuz? 1953 senesinde Amerikalı Virginia Apgar isimli bir çocuk hastalıkları doktoru tarafından geliştirilen bu test doğum sonrasında yeni doğan bebeklerin klinik anlamda incelenmelerinde yardımcı oluyor.

Bu test sadece çocuk hastalıkları doktorunu değil kayıtlı hemşireleri, yeni doğan bebek gelişimini, hastalıkları ve tedavilerini araştıran uzmanları ve ebeleri de ilgilendiriyor.

Bu ölçütlerin her biri 0, 1 ya da 2 değerlerine sahip olabilir. Toplam 5 ölçütten en yüksek alınabilen değer ise 10. 10 puan alınması durumunda çocuğumuzun mükemmel derecede sağlıklı olduğunu düşünürüz. 10’dan düşük alınan her skor yeterlilikleri karşılamayan ölçütlerin daha detaylı incelenebilmeleri için ek analizler gerektirir.

Apgar testi bebeğinizin hayatının ilk dakikasında yapılır ve yeni doğan bebeğin doğum süreci ve beraberinde getirdiği acılara katlanabilmesi için ne kadar tolerans sahibi olduğunu ölçmektedir. Bu testlerin her biri yaklaşık bir dakika sürer.

Böylece bir dakika geçtikten sonra bebeğinizin genel olarak sağlık durumuna dair bir fikriniz olur. Apgar testinin diğer bir özelliği de bebeklerde ölüm oranlarını düşürmesidir. Bunun yanında bu test olası sağlık sorunlarını tahmin edebilmektedir ve erken teşhisle gelen erken tedavilerin belirlenmesinde yardımcı olur.

Apgar testinin değerlendirdiği ölçütler

Doktorlar yenidoğan bebekler üzerinde uygulanması gereken beş testin içeriğini akıllarında tutabilmek için teste ismini veren çocuk doğum uzmanının soyadı olan Apgar isminde bulunan harfleri kullanarak beş testteki farklı ölçütlere uygun harflerle başlayan bir isimlendirme yöntemi geliştirmişler.

Bu yönteme göre Apgar özel isminde bulunan her harfe karşılık gelen bir ölçüt ya da kriter var (Orijinali İngilizce üzerinden oluşturulduğu için harf eşleşmesi İngilizce düşünülerek hazırlanmış):

A Görünüm (Appearence); P  Nabız (Pulse); G Jest, mimik ve el hareketleri kullanmak (Gesticulation); A Hareketlilik (Activity) ve son olarak R Solunum (Respiration).

Peki bu 5 testte ne gibi değerlendirmeler yapılıyor?

İlk değerlendirme bebeğin cildinin renginin incelenmesiyle başlıyor. Eğer tetkikler normal bir sonuç gösterdiyse 2 puan ekleniyor. Eğer bebeğin cildinde mavi lekeler varsa 1 puan ve tamamen maviyse 0 puan veriliyor. İkinci testte ise nabız yani kalp atışına bakılıyor.

Eğer bebeğin kalp atış hızı dakikada 100’den fazla atıyorsa 2 puan ekleniyor. Eğer bebeğin kalp atış hızı 100’den düşükse 1 puan ekleniyor ve eğer kalbi atmıyorsa 0 puan alıyor.

Üçüncü test jest, mimik ve el hareketlerine odaklanıyor. Bebeğin önüne sunulan belirli uyarılmalar aracılığıyla bebeğin refleks hızı ve asabiyet durumuna bakılıyor.

Eğer bebek bu uyarılmalara tepki olarak hapşırır, tekmelemek ister ya da öksürürse 2 puan ekleniyor. Eğer bebek ağlarsa ya da yüzünü ekşitirse 1 puan ve bebek uyarılmaya karşı hiçbir tepki vermezse 0 puan ekleniyor.

Dördüncü test ise uyarılma sonrasında bebeğin hareketliliğine ve kaslarının esnekliğine bakıyor. Eğer bebek uyarılma sonrasında aktif bir şekilde hareketleniyorsa 2 puan ekleniyor. Eğer bebek uyarılmaya karşı kaslarında hareketlilik gözleniyorsa 1 puan ve son olarak da hiçbir hareket göstermiyorsa 0 puan alıyor.

Beşinci değerlendirme ise nefes alıp verme ile alakalı. Eğer bebek güçlü nefes alıp veriyorsa 2 puan ekleniyor. Eğer solunum güçsüz ya da düzensiz bir ritimde ilerliyorsa 1 puan ve son olarak da nefes almıyorsa 0 puan ekleniyor.

Genel olarak baktığımızda yeni doğan bir bebek 7 ila 10 arasında puan aldığında sağlık durumunun iyi olduğu tespiti yapılır. Eğer bebek 4 ila 6 puan arasında kazanmışsa acilen bir destekleyici ve iyileşmeye yönelik tedavi almalıdır. Örneğin bebeğinizin bu puan aralığında kuvözde tutulması gerekebilir.

Son olarak eğer bebeğiniz 1 ila 3 puan arası almışsa acil bakım ve tedavi gerekecektir (destekli solunum ya da damarın içine tesir eden ilaç kullanımı gibi) ve eğer toplam genel skor 0 ise yeni doğan bebeğin ölüm saati belirlenir.

Ölüm vakalarını azaltan bir test: Apgar testi

Apgar testi 50 senedir tüm dünyada uygulanıyor ve yeni doğan bebeklerde ölüm oranını azalttığı gözlemlenmiş. Bunu nasıl mı sağlıyor? Bebek doğar doğmaz yapılan bu test birtakım hastalıkların ya da rahatsızlıkların önüne geçmemizi sağlıyor. Beş dakika süren bu testle birçok hayat kurtarılıyor.

Özellikle hamilelik tıbbi anlamda kontrol edilmediğinde, acil doğum yapılması gerekmişse, erken doğan bebek durumunda ya da zorluklar içeren bir doğum olmuşsa bu test daha da hayat kurtarıcı hale geliyor.

Şunu da aklımızdan çıkarmamamızda fayda var: Bu test çocuğunuzun sağlığında yaşanacak gelecek problemleri önlemek için tasarlanmadı. Bu testin ana amacı doğum esnasında tıbbi açıdan bir durum değerlendirmesi yapmak.