Çocuklukta Utangaçlık ile Nasıl Başa Çıkılır?

Utangaçlık, çocukluk döneminin farklı aşamalarında meydana gelebilir ve bazı çocuklar için gerçek bir zorluk haline dönüşebilir. Onlar için çevreleriyle etkileşim halinde olmayı zorlaştırır ve yeni durumlarla karşılaştıklarında korku duymalarına sebep olur.

Utangaçlığın sebebi genetik olabileceği gibi, çocuklukta utangaçlık üzerinde çevre ve ebeveynler de çok etkilidir. Bu yüzden, doğru adımlar atılırsa çocuklar büyüdükçe utangaçlığı belli ölçüde üzerlerinden atabilir.

Utangaçlık nispeten yaygın bir kişilik özelliği gibi görünse de bazı çocuklar için bu ciddi bir problem olabilir. Çocuklukta utangaçlık ile başa çıkabilmek için ebeveynlerin çocukluğun her aşamasında çocuklara neler olduğunu anlaması çok önemlidir.

Çocukluğun farklı aşamalarında utangaçlık

Birçok çocuk doğduğu andan itibaren doğal olarak utangaç olur. Utangaçlıkla ilgili davranışlarının büyük bir bölümü nörokimya ile ilgilidir. Bu yüzden, utangaç çocuklar dikkatli olur ve yeni durumlara karşı tedbirli davranırlar.

İlk aylar

İlk ayları sırasında bazı bebekler, yanlarında her zaman gördükleri insanlar olmasa da bazı insanların olmasına karşı daha toleranslıdır. Genellikle, biri onlara gülümsediğinde ya da arkadaşça davrandığında rahat hissederler.

Bu dönemde bebekler ebeveynlerini tanır. Öte yandan, onların yüzlerini ayırt edemezler. Bu yüzden, bu süreçte onların ihtiyaçlarını karşılamak ve onlarla ilgilenmek, daha sonraki aşamalarda fazla utangaçlık göstermemelerine katkıda bulunur.

Altı aylık

Bir bebek altı aylık olduğunda çok güvensiz olmaya meyillidir. Bu dönemde çocuklar, ebeveynlerini ve onlarla çok zaman geçiren kişileri tanır. Bu yüzden, yeni bir yüz ona yabancıdır ya da onda güvensizlik duygusu uyandırır. Çocukluğun bu döneminde çocukların güvenlik ve destek hissetmek istemesi çok yaygındır.

Sürekli olarak gördüğü insanlarda tanıdık şeyler ararlar. Bu insanlar etraftaysa ayrılma korkusu meydana gelir. Birçok aile ayrılığı çocuklarına zorla yaşatır çünkü bebeklerinin bağımsız olmayı öğrenmesini ister. Öte yandan bu, bebeğin kendi kendine öğrenmesi gereken bir şeydir. Bebek büyüdükçe ve daha güvende hissettikçe utangaçlık kendini başka formlarda gösterebilir.

İki yaşında

Çocuklar iki yaşındayken yabancıları selamlamaya alışkın olmazlar. Böyle bir durumda, ebeveynlerinin arkasına saklanır ve onların kendilerini güvende hissettirmesini beklerler. Bu davranış çocuklarda utangaçlık ile ilişkilendirilir ama aslında bu yaştaki çocuklar sosyal olarak seçicidir. Eğer çocuğunuz diğer çocuklarla başa çıkamıyorsa bu durum istemediğinden dolayı değil yalnız oynamak istediği için olabilir. 

Çocuklar genellikle, oyuncakları alınırsa ya da kötü davranılırsa rahatsız olurlar. Bu gibi durumlardan kaçınmak huzuru sağlamayı kolaylaştıracaktır. Öte yandan, eğer çocuklukta utangaçlık bazı dönemlerde aşırıya kaçıyorsa bu bir sorun olabilir. Eğer çocuk üç yaşındaysa ve hala sosyal ilgileri yoksa, diğer çocuklarla oyun oynamıyorsa, fiziksel temastan rahatsız oluyorsa ve kendini iyi ifade edemiyorsa ya da yeni durumlara karşı anksiyete belirtileri gösteriyorsa belki de bir uzmandan yardım alma zamanınız gelmiş olabillir.

Üç yaşında

Üç ila altı yaşlar arasındaki çocuklar, belli başlı sezgisel alışkanlıklar geliştirmeye başlarlar, bu yüzden de diğer insanlarla çokça etkileşime geçebilirler. Öte yandan, bu durum çocukların diğer insanlarla iletişim kurmak söz konusu olduğunda daha hassas olmasına sebep olur ve onlarda belli korkular yaratabilir.

Çocuklar bu dönemde diğer insanların onlarla ilgili ne düşündüğü hakkında endişeli olur ve olumsuz yorumlara katlanamazlar. Ayrıca, sevdiklerinin beklentilerini karşılayamamaktan korkarlar. Buna ek olarak, kendilerini eleştirebilir, zayıflıklarına odaklanabilir ve korku veren durumlarla başa çıkmak için yeterince cesaretleri olmadığını da düşünebilirler.

Çocuklukta utangaçlık ile nasıl başa çıkılır?

Öncelikle, çocukların hislerini nasıl ifade ettiğini dikkate almak gerekir. Genellikle, çocukların davranışları, oyun oynama şekilleri ve yaptıkları çizimler onların nasıl hissettiği ile ilgili işaretler verir. Bu faydalıdır çünkü erken yaşlarda çocuklar için hislerini sözlerle ifade etmek çok kolay değildir

• Genellikle, küçük çocuklar yabancıların yanında çekingen ve tehdit altında hissedebilirler. Eğer oyun oynuyorlarsa yabancı biri olduğunda oynamayı bırakırlar. Bu rahatsız edici anları aşmak için ebeveynlerin çocuklarını sakinleştirmesi gerekir. Bir gülümseme, sarılma ya da cesaret verici bir söz çocukların güven hissetmesi için çok yardımcı olacaktır.
• Çocuk rahat hissetmese bile onu diğer insanlardan uzak tutmak mantıklı olmayacaktır. Onun insanlara karışması ona daha çok yardımcı olacaktır. Bu sosyaleşme, onun insanların önünde rahat hissetmesini sağlayacağı için çok faydalıdır.
• Çocuğunuz biraz daha büyüdüğünde, insanları dinlemeye ve anlamaya başladığında ona utangaç olduğunu söylemek iyi bir fikir değildir. Bu eleştiri gibi gözükebilir ve sonucunda onun daha fazla geri çekilmesine sebep olabilir.
• Bir çocuğa güvende olduğunu hissettirmek için onun yabancılarla rahat etmesi için zaman oluşturmak iyi olacaktır.
• Ayrıca, çocuklukta utangaçlık durumuna bazı aşamalarda geçmesi için sabredilmesi gereken bir şey olduğu için gerçekçi beklentilere sahip olmak da çok önemlidir. Öte yandan, eğer çocuğunuzdan çok fazla şey beklerseniz bunun onun davranışları üzerinde nüksettirici etkisi olabilir.

Çocuklukta utangaçlık aşılması mümkün olan bir durum mu?

Endişe verici olsa da utangaç bir çocuğun bir gün utangaç olmayı bırakıp bırakmayacağını bilmenin kesin bir yolu yoktur. Birçok durumda çocuklar, çocukluk döneminin farklı aşamalarında utangaçlığı yenerler. Büyüdükçe daha kolay açılırlar.

Bir anne ya da baba olarak siz, düzen sunarak, destek olarak ve sevgi vererek ona yardımcı olabilirsiniz. Eğer çocuğunuzun rahat hissetmesini sağlarsanız o da çocuklukta utangaçlık yaşadıktan sonra bunu aşacaktır.