Üstün Zekâlı Gençler Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Üstün zekalı gençler çevrelerinden farklı farklı tepkiler alırlar. Bazen hayranlık uyandırır, gıpta edilir ve şaşırtırlar. Fakat bununla birlikte sosyal ve akademik çevrelerinde baskı altında kalabilir ve dışlanabilirler.
Üstün Zekâlı Gençler Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Son Güncelleme: 14 Haziran, 2020

Üstün zekâlı gençler olağanüstü entelektüel yeteneklere sahiptirler. Bu zekâlarının duygusal ve sosyal gelişimlerine etkisi oldukça fazladır.

Üstün zekâlı gençler için ergenlik kolay bir dönem değildir. Yaşadıkları anksiyete ve zorluklar diğerlerine kıyasla daha fazla olabilir.

Farklı hissederler ve etraflarındaki insanlar da onlara farklılarmış gibi davranırlar. Onlara karşı beklentiler çok yüksektir. Çok fazla baskı altında hissederler ve verdikleri tepkiler hayatlarını etkileyebilir.

Bir Çocuğun Ya Da Gencin Üstün Zekâlı Olması Ne Demektir?

Kimilerine göre IQ (zekâ katsayısı) bir çocuğun üstün zekâlı olup olmadığını belirler. Buna göre, 130 IQ’nun üstü kişinin üstün zekâlı olduğu anlamına gelir.

Zekâ ile ilgili yeni teoriler ve çoklu zekâ teorisi konuyla ilgili farklı bakış açılarının ortaya çıkmasına yol açtı. IQ önemli bir gösterge olsa da, kişinin zekâsı IQ’sundan çok daha öte bir şeydir.

Üstün zekâlı insanları tanımlayan en modern yaklaşım, onların “yüksek bir entelektüel kapasiteye” sahip olduğu düşünülen yaklaşımdır. Bu kavram çok daha geniş ve kapsayıcıdır. Bu bağlamda üstün zekâlı olmak, gelişime açık istisnai bir potansiyele sahip olmakla bağdaştırılır.

Bu fikre göre, üstün zekâlı çocukları ve gençleri tanımlayan şey onların IQ’larından çok daha fazlasıdır. Yaratıcılık, öğrenme biçimleri, evrimsel gelişim ve diğer kişisel özellikler de üstün zekâ göstergelerinden bazılarıdır.

Üstün zekâlı gençlerin öğrenme aşamaları daha hızlı ilerler ve etrafları ile etkileşimleri çok daha erken başlar. Olağan dışı bir hafızaya sahiptirler, daha kolay konsantre olur ve bazı şeyleri daha erken öğrenirler.

Üstün zekâlı genç erkek

Üstün Zekâlı Gençler Nasıl Bir Yaşam Sürerler?

Üstün zekâlı gençlerin bazı ortak özellikleri bulunmaktadır:

  • Bu özellikleri genel olarak küçük yaşlarda kendini gösterir. Ebeveynler ve eğitmenler çocuğun kapasitesinin oldukça fazla olduğunu erken yaşlardan itibaren fark edebilirler.
  • Üstün zekâlı çocuklar dışlanmış ya da anlaşılmadıklarını hissedebilirler. Bu da ebeveynlerde bir endişe yaratır. Bundan ötürü de özel okullara başvurur ve ebeveynlik görevlerini tam anlamıyla yerine getirebilmek adına profesyonel danışmanlık alırlar.
  • Üstün zekâlı çocuklar ergenlik çağına eriştiklerinde hayatları biraz karmaşıklaşabilir. Üstün zekâlı gençler her şeyden evvel gençtirler. Bir yandan olağan dışı doğaları gereği farklı ihtiyaçları olabilmekle birlikte, tüm gençler gibi akranlarıyla bir benzerlik kurma ve uyum sağlama ihtiyaçları bulunmaktadır.
  • İstisnai zekâya sahip çocuklar yaşlarından büyük davranabilir, kendilerine ait sosyal ve ahlaki değerler geliştirebilirler. Çok fazla bilgiye sahiptirler ve bunu doğal olarak açığa vururlar. Fakat bu onların ön plana çıkmasına neden olur ve kimi zaman bundan ötürü dışlanabilirler.
  • Her genç gibi onlar da onaylanma ihtiyacı hisseder ve kendilerini keşfetme yolunda ilerlerler.
  • Fiziksel görünümlerine önem verir ve diğerleri gibi görünmek için ellerinden geleni yaparlar. Akranlarıyla aynı gruplara dahil olmaya çalışır fakat bu konuda zorluk yaşayabilirler. Farklı olduklarının bilincindedirler, dışlanmış hissedebilir ve hayata karşı görece olumsuz bir bakış açısı sergileyebilirler.

Üstün Zekâlı Gençlerin Olası Tepkileri

Ergenlik döneminde özgüven eksikliği yaşayabilirler. Yetişkinler dünyasına ait hissedebilir ve büyüklerle daha fazla vakit geçirebilirler.

Diğer zamanlarda ise tipik gençlik kaygıları dümene geçer. Böyle anlarda ergenlerin dünyasına dahil olmak isterler. Arkadaş edinmekte zorlansalar da davranışları bu yöndedir.

“Üstün zekâlı insanları tanımlayan en modern yaklaşım, onların ‘yüksek bir entelektüel kapasiteye’ sahip olduğu düşünülen yaklaşımdır.”

Bazı zamanlar iki dünyadan da eşit bir biçimde keyif alabilirler. Sonrasında bu iki alandan birinde karar kılabilirler. Böyle bir dönemde de aşağıda bahsedeceğimiz tepkilerde bulunabilirler.

İsyan

Bazı üstün zekâlı gençler her şeye karşı isyankar davranışlar sergileyebilirler ki bu tipik bir gençlik davranışı olarak da görülür. Bu onların diğerlerinden farklı olduklarını göstermeleri için yaptıkları bir şeydir. Bu isyankarlıkları nedeniyle çalışmayı bırakmaları da mümkündür.

Bu sürekli kendini tekrar eden ve bazı riskleri olan bir davranıştır.  Otoriteye başkaldırmak ve büyüklerin beklentilerine karşı gelmek gibi davranışları olan gençler alkol ya da uyuşturucu tuzağına düşebilirler.

Masada oturmuş bilgisayara bakarak gülümseyen kız

Üstün Zekâlı Gençler Kendilerini Soyutlayabilirler

Bazı gençler de tam tersi şekilde davranarak her şeyle ilişkilerini kesebilirler. Kendilerini derslerine adar ve kitap ya da bilgisayara gömülürler. Sosyal hayatları yoktur; arkadaşlarıyla dışarı çıkmaz ya da arkadaşları tarafından ziyaret edilmezler.

Bu endişe verici bir davranıştır. Toplum içinde nasıl yaşanması gerektiğini öğrenmek adına ergenlik hayatın en önemli evrelerinden biridir.

Bu süreçte ebeveynlerin desteği, çocuklarıyla iletişim kurmaları ve onlara ilgi göstermeleri son derece önemlidir. Çocuklarıyla ortak aktivitelerde bulunmaları bu konuyla ilgili atılabilecek ilk adımlardan biridir.

Eğer ebeveynler herhangi bir sorun olduğunu düşünürlerse en doğrusu onları yönlendirmesi adına bir uzmanla görüşmek olacaktır.


Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.


  • Barragán, M. C. (2009). Identificación del alumnado con altas capacidades intelectuales. Revista Digital Innovación y Experiencias Educativas25, 1-15.
  • Gálvez, J. M. (2000). Alumnos precoces, superdotados y de altas capacidades. Ministerio de Educación.
  • Sánchez, C. (2006). Principales modelos de superdotación y talentos. Universidad de Murcia, Departamento de Métodos de Investigación y Diagnóstico en Educación, España.
  • Sastre-Riba, S. (2008). Niños con altas capacidades y su funcionamiento cognitivo diferencial. Rev Neurol, 41(Supl 1), S11-6. http://www.carei.es/archivos_materiales/AACC.pdf
  • Tourón, J. & Reyero, M. (2001). La identificación de alumnos de alta capacidad. Bordón, 54 (2), 311-338.

Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlı sunulmuştur ve bir profesyonelle görüşmeyi yerine geçmez. Şüpheleriniz varsa, uzmanınıza danışın.