Yapay Tatlandırıcılar ve Çocuklar
2002/1995 sayılı İspanyol Real Decreto’suna göre, yapay tatlandırıcılar, insanların yiyeceklerini tatlandırmak için ve sofra tatlandırıcıları olarak kullandıkları gıda katkı maddeleridir. Bu yazıda yapay tatlandırıcılar ve çocukların bu tatlandırıcıları tüketiminden bahsedeceğiz.
Şeker hastalığından muzdarip insanlar, şeker yerine yapay tatlandırıcılar kullanırlar. Ancak obezitenin artması nedeniyle pek çok insan da bunları kullanıyor. Araştırmalar, tatlandırıcı tüketimini sağlık üzerinde görülen birtakım etkilerle ilişkilendirmiştir. Ama çocuklar söz konusu olduğunda ne yapmamız gerekir?
Açık olan bir şey varsa o da güvende olduklarıdır. En azından Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi (EFSA) bunu söylüyor. Bu organizasyon, onları değerlendirmekten ve kabul edilebilir günlük alımlarına karar vermekten sorumludur.
Buenos Aires’te yapılan bir araştırmaya göre çocuklar ve gençler genellikle önerilen miktarları aşmıyor. Tatlandırıcıların çoğu sentetik olduğundan, anne sütüyle beslenen bebekler ve 3 yaşın altındaki çocukların bunları tüketmelerine izin verilmez.
Bu katkı maddelerinin önemli bir özelliği de şekerden daha tatlı olmalarıdır. Bu yüzden insanlar daha az miktar kullanırlar. Ayrıca bu oran ne kadar yüksek olursa olsun, günlük olarak tüketildiğinde çocukların tatlı veya daha enerjik yiyeceklere olan isteklerini artırdığını biliyor muydunuz? Bu nedenle şekerli şeylerin tat algısının nasıl geliştiğini bilmek önemlidir. Şimdi size nasıl olduğunu anlatacağız.
Tat Algısı, Yapay Tatlandırıcılar ve Çocuklar
Doğduğumuzda, tatlı yiyecekler için doğuştan gelen bir isteğimiz vardır. Çünkü anne sütünün tadı tatlıdır. Ayrıca, şekerli tatlar beyindeki zevkle ilgili alanları harekete geçirir.
Ek olarak, düzenli tüketimde benzer yiyeceklerin alınması isteğini uyarır. Yani ne kadar az yerseniz, damak tadınız bu tatlara o kadar az alışacaktır. Çocukluk döneminde çocukların damak tatlarını geliştirdiklerini unutmayın. Dolayısıyla onlara sağlıklı bir beslenme yaşam tarzına sahip olmayı öğretmek daha kolay.
Bununla birlikte şeker tüketimini azaltmanın etkili bir yolu, önerilenden daha az miktarda şeker tüketmek yerine, yapay tatlandırıcılar kullanmaktır.
Tüketim ve Aşırı Kilo
Asesülfam potasyum ve sakarin gibi bazı yapay tatlandırıcılar çocuklarda vücut yağını artırır. Sonuç olarak, vücut kitle indeksini (BMI) yükseltir. Ancak şu ana kadar stevia (doğal tatlandırıcı) ile ilgili çocuklar üzerinde herhangi bir çalışma yapılmamıştır.
Ayrıca, çocuklar 12 yaşın üzerinde olduğunda bu etkiler daha belirgindir. 3 ila 5 yaş arasındaki çocuklar çok fazla gazlı içecek içme eğilimindedir, bu nedenle aşırı miktarda yapay tatlandırıcı tüketirler.
Yapay Tatlandırıcıların Çocuklarda Kardiyovasküler Riskleri ve Diyabete Etkisi?
2018’de bir araştırmada, şekerli gazlı içecekleri tüketen ve tüketmeyen çocukları ve gençleri karşılaştırdı. Karşılaştırılan tüm farklı parametrelerdeki kan şekeri seviyelerinde bir artış vardı.
Son birkaç yılda, fruktoz alımı durumunda da bunun gerçekleştiğini gördük. Bu nedenle diyabetli kişilerin tüketimi için tavsiye edilmez. Aslında eskiden reçellerde ve diyabetik bakım ürünlerinde ana bileşen olarak kullanılırdı.
Diyabeti önlemek için normal gazlı içecekleri yapay olarak tatlandırılmış gazlarla değiştirmek iyi bir fikir değildir. Son olarak çalışmada, HDL ve LDL kolesterol ve trigliserit seviyelerinde herhangi bir değişiklik olmamıştır.
Polioller, Sakızlarda ve Şekerlemelerde Kullanılan Yeni Tatlandırıcılar
Polyoller, kalori içeren az sayıdaki tatlandırıcılardan biridir. Her ne kadar tüketimi artmış olsa da bazı yan etkilere de sahip olabilir. Aşırı tüketildiği durumlarda müshil etkisi yaratabilir. Bu nedenle bir ürün %10’dan fazla polyoller içeriyorsa etikette belirtilmelidir. Ayrıca bu ürünlerin tüketimi sırasında yetersiz emilim olursa bu, tıbbi konsültasyonun en yaygın nedenlerinden biridir.
Yapay Tatlandırıcıların Çocuklar Üzerindeki Olumsuz Etkilerinde Rol Oynayan Mekanizmalar
Mikrobiyotadaki değişiklikler, obezite veya diyabet rahatsızlığı riskini açıklıyor. İncelemeler çoğunlukla farelerde yapılmakla birlikte, insülin hassasiyetini zorlaştırdığı için sakarin ve sukraloz glikoz intoleransını artırdığını kanıtlamıştır.
Sonuç olarak çocuklara doğal gıdalar yemeyi öğretmek daha iyidir. Bu, sağlıkları için olumlu olacaktır ve “halo etkisinden” kaçınmalarına yardımcı olacaktır (sağlıklı olduğuna inandıkları için çok fazla şey yemeleri). Yani, en iyi fikir su içmek ya da meyve suyu içmek yerine taze meyve yemektir.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Diario Oficial del Estado. Real Decreto 2002/1995 de 7 de de diciembre por el que se aprueba la lista positiva de aditivos edulcorantes autorizados para su uso en la elaboración de productos alimenticios, así como sus condiciones de utilización. https://www.boe.es/buscar/pdf/1996/BOE-A-1996-767-consolidado.pdf
- Development of Sweet Taste Perception: Implications for Artificial Sweetener Use. Endocr Dev, 32:87-99.
- Dietary sugars and non-caloric sweeteners elicit different homeostatic and hedonic responses in the brain. Nutrition, 60:80-6.
- Use of sugars and sweeteners in children’s diets. Recommendations of the Nutrition Committee of the Spanish Paediatric Association. An Pediatr (Barc), 83(5): 353.
- Artificial sweetener use among children: epidemiology, recommendations, metabolic outcomes, and future directions. Pediatr Clin North Am, 58(6): 1467-80.
- Noncaloric Sweeteners in Children: A Controversial Theme. Biomed Rest Int
- Seferidi P, Millett C, Laverty AA. (2018) Sweetened beverage intake in association to energy and sugar consumption and cardiometabolic markers in children. Pediatr Obes,13(4):195‐203.
- Low-calorie sweetener use, weight, and metabolic health among children: A mini-review. Pediatr Obes, 14(8)
- Diario Oficial de la Unión Europea. Reglamento (UE) 1169/2011 de 25 de octubre de 2011 sobre la información alimentaria facilitada al consumidor. https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2011:304:0018:0063:ES:PDF
- Suez, J; Korem, T; Zeevi, D; Zilberman-Schapira, G; Thaiss, C A; Maza, O et al (2014) Artificial sweeteners induce glucose intolerance by altering the gut microbiota. Nature, 514: 181-86.