Zorbalığa Karşı Mücadelede Sosyometrik Test
Sosyometrik test, öğretmenlerin sınıftaki öğrenciler arasındaki ilişkileri gözlemlemesine yardımcı olabilen bir araçtır. Bu sayede, öğretmenler olası zorbalık vakalarını tespit edebilir ve önleyebilir.
Bu sebeple, öğretmenler oldukça ciddi bir sorun olan zorbalıkla mücadele etmek için son derece gerekli olan bu aracı nasıl kullanacaklarını öğrenmelidir.
“Eğer bir çocuk sürekli mutsuzsa, yalnızsa ve derse katılmıyorsa, o çocuğa yaklaşmaya çalışın çünkü mutlaka yolunda gitmeyen bir şey vardır.”
– Carmen Cabestany –
Zorbalıkla mücadelede sosyometrik testin bir araç olarak kullanımı
Sınıfta, öğrenciler sosyal ve duygusal bağlar oluşturur ve aralarında bazı roller belirlerler. Bununla birlikte, sınıf içerisindeki ilişkilerden kaynaklanan sorunlardan bazıları kimi öğrencilerin diğerleri tarafından dışlanması veya zorbalıkların hedefi haline gelmesidir.
Bazen söz konusu dersler olduğunda öğrenciler belirli kişilerle yakınlık kurmayı tercih eder ancak bu kişileri sosyal aktivitelere dahil etmezler.
Öğretmenin, çocuğun sınıf arkadaşları arasındaki popülaritesini tespit etmesi oldukça zordur.Bu nedenle eğitimcilere sosyometrik test gibi araçların kullanımı tavsiye edilmektedir. Bu aracın faydaları aşağıdaki gibidir:
- Sosyalleşirken sınıftaki çocukların arasındaki ilişkiyi gözlemlemek.
- Sınıftaki öğrencilerin çalışma-okuma ilişkisi hakkında bilgi sahibi olmak.
- Sınıfta her çocuğun sosyal konumunu belirlemek ve dışlanmış olduğu düşünülen çocuğa özel ilgi göstermek.
- Sınıfın sosyal yapısını daha geniş bir çerçeveden görmeye yarayan bir sosyogram kurmak.
Sınıfta sosyometrik pozisyonlar
Öğretmenin sahip olduğu sosyograma göre, sınıfta aşağıdaki sosyometrik pozisyonlar belirlenebilir:
- Lider: Seçim gücü çok olan ve neredeyse hiç reddedilmeyen popüler kişidir.
- Perde arkasındaki güç: Liderin ilk üçte seçtiği kişilerden bir tanesi. Bu nedenle, grup içerisinde belirgin olmasa da önemli bir etkiye sahip kişidir.
- Kısmen dışlanan taraf: Onaydan çok red alan ancak gruptaki varlığını sık sık fark edebileceğiniz kişi.
- Tamamen dışlanan taraf: Sadece reddedilir. Varlığı öğretmen ve grup için sıkıcı olabilir. Gruba olumsuz etkisi olan kişidir.
- Tartışmalı taraf: Aldığı onay ve red eşit olan, genellikle grubu ikiye bölen ve grupta hem olumlu hem olumsuz etkisi olan kişidir.
- Çift: İki bireyin karşılıklı olarak seçimidir.
- Üçlü: Birlikte olmayı seçen kişilerin oluşturduğu daha yakın ve sıkı bir gruptur.
- Zincirleme: X kişisi Y kişisini seçer, Y kişisi ise Z kişisini.. Lidere en yakın olanın sosyometrik statüsü de daha iyi olur.
Sınıfta sosyometrik testi nasıl uygulamalısınız?
Sınıfta sosyometrik testi uygulamak için, tam veya yarım ders saatini harcamanız gerekir. Uygulamanız gereken adımlar şu şekildedir:
- Her öğrenciye sosyometrik testi verin ve testin ne olduğunu açıklayın. Cevapların kişisel olduğunu ve cevapları diğer arkadaşlarına göstermemeleri gerektiğini vurgulayın.
- Çocuklar, ders çalışma alışkanlıkları, oyunlar ve duygular arasındaki ilişkileri kullanarak tercihlerini ve arkadaşlarının onları reddedip reddetmediğini belirterek soruları cevaplamalıdır.
- Cevaplar verildikten sonra, ilişkilendirme aşamasına geçilmelidir. Öğretmen yanıtları masaya dizip çocukların cevaplarını numaralandırmalıdır.
- Ardından, sınıfın iki farklı sosyogramını oluşturmalısınız. Biri oyun- duygu, diğeri okuma-çalışma ilişkisi olmalı. Öğretmen, öğrencilerin ilk üç tercihini ve reddini göz önünde bulunduracaktır.
- Bunu yapmak için, kızları bir daire, erkekleri ise kare ile temsil edebilir ve hepsini söz konusu şeklin içinde sınıfta bulundukları numara ile belirtebilirsiniz.
- Tercihler ve reddedilenler aracılığıyla temsil sistemi olarak, tercih edilen öğrenciler için mavi ok, reddedilenler için kırmızı ok, karşılıklı tercihler içinse çift ok kullanabilirsiniz.
- Her çocuğun konumunu analiz edin ve yorumlayın.
Öğretmen, sınıftaki zorbalığı tespit etmek ve akranlar arası zorbalığı önlemek için bu ve benzeri yöntemleri kullanabilir.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Artigot, M. (1973). La tutoría. Madrid: CSIC.
- García-Román, S. (2013). El uso del sociograma para determinar las relaciones existentes en un aula de 4º de E.S.O (Trabajo de Fin de Máster). Universidad Internacional de la Rioja, España.