Çocuklarda Uyuz: Semptomları, Nedenleri ve Tedavisi

Uyuz, genellikle gece kaşıntısının görüldüğü ve eritemetöz papüller bulunan parazitli bir cilt enfeksiyonudur.

Uyuz, çocuklarda yaygın bir şekilde görülen bulaşıcı bir cilt hastalığıdır. Her ne kadar her sosyoekonomik sınıftaki çocuğu etkileyebilecek bir hastalık olsa da özellikle yoksulluk içinde ya da kalabalık ortamlarda yaşayan insanların bu rahatsızlığı taşıma riski daha yüksektir.

Uyuz hastalığının küçük yaşlardaki çocuklarda, yaşlılarda ve bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde görülme riski daha yüksektir.

Çocuklarda Uyuz Hastalığının Nedenleri

Uyuza, Sarcoptes Scabiei adı verilen bir mayt neden olur. Bu mayt, doğrudan ten tene temasla yayılır ve cildin dış yüzeyinde yalnızca 24 ila 36 saat canlı kalır. Bu nedenle fomitler (mikrobik enfeksiyonları taşıyabilen cansız nesneler), elbiseler, yatak örtüleri ve yastık gibi eşyalardan bulaşma olasılığı sınırlıdır.

Enfekte olan çocuk mayta, yumurtalarına ve dışkısına karşı aşırı hassas bir reaksiyon geliştirir. Bu durum bulaşıcı maddeye maruz kaldıktan yaklaşık olarak üç hafta sonra başlar.

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) 2009 yılında uyuzu ihmal edilmiş cilt hastalığı olarak ilan etmiştir. Bu hastalığa neden olan maytların ten tene temasla bulaşması için yalnızca 10 dakika yeterli olmaktadır.

Çocuklarda Uyuz Hastalığının Semptomları

Bu parazit enfeksiyonun semptomları arasında eritematöz papüller ve genellikle gece saatlerinde artan kaşınma yer almaktadır.

Asturias Pediatri Derneği tarafından yayımlanan bir makaleye göre, bu hastalık nedeniyle çocuklarda görülen yaralar avuçlarda, ayak tabanında ve baş bölgesinde ortaya çıkar.

Ancak yetişkinlerde bu bölgeler farklılıklar gösterebilir. Özellikle parmakların arası, bileklerin iç kısmı, dirsekler, koltuk altları, genital bölgeler ya da göğüslerde ortaya çıkabilir.

Mayt teması sonrası hastalığın semptomlarının görülmesi için yaklaşık olarak üç hafta geçmesi gerekir. Ancak yeniden enfekte olma durumu varsa klinik işaretler sadece saatler içinde de gözlemlenebilir.

Nasıl Tanı Konur?

Uyuzun tanısı, muayene esnasında uzman bir doktor tarafından ciltte görülen yaraların incelenmesi sonucu konur. Bu durumda doktor, detaylı bir muayene yaparak hastanın geçmişini inceler.

Ancak eğer tanı kesinleşirse bir deri parçasından alınacak olan maytlar, yumurtalar ya da dışkılar mikroskopla incelenebilir.

Eğer tanı kesin değilse yaradan alınacak parçalarla biyopsi yapılarak daha net bir sonuç elde edilebilir. Ancak bu prosedür çok sık uygulanan bir yöntem değildir.

Ayırıcı Tanı

Uyuz, diğer kaşıntı türleriyle çok sık karıştırılan bir hastalıktır. Bu kaşıntı türlerinden en yaygın olanları şunlardır:

• Egzama.
• Empetigo.
• Tinea corporis (cildin tüysüz kısımlarında meydana gelen bir mantar enfeksiyonu).
• Prurigo nodularis (simetrik ve toplu halde bulunan pruritik – kaşıntılı nodüller).
• Dermatit.
• Pruritik (kaşıntılı) hastalıklar.
• Psoriyazis (sedef hastalığı).

Bununla birlikte uyuzda maytın ilerleme yolları bulunabilir. Bu yollara tünel adı verilmektedir. Tüneller, parazitlerin kazarak ilerledikleri yollar olan serpijinöz (yılankavi) beyaz çizgilerdir.

Çocuklarda Uyuz ve Terapötik Seçenekler

Bu hastalığın bulaşması ya da yeniden enfekte olma durumuna karşı semptomatik ya da asemptomatik olmasına bakılmaksızın aile içindeki herkesin aynı anda tedavi edilmesi gerekir. Semptom göstermeyen kişilerin de tedavi edilmesinin en büyük nedeni, uyuz semptomlarının ancak haftalar sonra ortaya çıkmasıdır.

Permetrin

%5 topikal permetrin içerikli losyonlar ya da kremler öncelikli tedavi yöntemidir. Bu ürünler enseden ayağa kadar tüm vücuda uygulanmalıdır. Bu uygulama gece yatmadan önce yapılmalı ve ertesi sabah banyo yapılarak temizlenmelidir.

Bebeklerde görülen uyuz vakalarında bile bu tür ürünler yüz bölgesine de uygulanmalıdır. Bir haftalık uygulamadan sonra aynı prosedür tekrar edilmelidir. Çünkü bu süreçte yumurtadan çıkan larvaların da öldürülmesi gerekir. Hastalar ve ailelere kaşıntı probleminin oldukça uzun bir süre boyunca devam etme ihtimalinin bulunduğu mutlaka hatırlatılmalıdır.

İvermektin

Çocuklarda görülen uyuz hastalığının tedavisinde kullanılabilecek bir diğer seçenek oral ivermektindir. Bu ilaç 10 yaşından büyük çocuklar için uygundur. Öncelikle bir doz kullanılır, bir hafta sonra ikinci dozun alınması gerekir.

Bu terapötik tedavi seçeneği aşağıda sıralanan avantajları nedeniyle tavsiye edilmektedir:

• Duruma göre uygulama oranı artırılabilir.
• Güvenlidir.
• Kolay bir biçimde uygulanır. Yanlış kullanım ya da doğru olmayan uygulama riskini azaltır.
• Daha az yan etkiye sahiptir.

Diğer Seçenekler

Öncelikle çarşaflar, yastıklar, havlular ve giysilerin dezenfekte edilmesi gerektiği unutulmamalıdır. Diğer terapötik seçenekler arasında topikal lindane, %5 oranında çözelti sülfür, malation ve topikal invermektin yer almaktadır.

Vazelinde bulunan %5 çözelti sülfür, hamile kadınlarda ve küçük çocuklarda güvenli bir biçimde kullanılabilir. Ancak kokusu ve uygulamasının verdiği rahatsızlık tedavide aksamalara yol açabilir.

Son olarak, doğru tedavi yöntemleri kullanılsa bile uyuzun semptomlarının haftalar boyunca sürebileceği ve hastalığın tamamen ortadan kalkmasının zaman alacağı bilinmelidir.

Hastalığın gidişatı, hastanın tedavisine ve kimlerle yakın temas içinde olduğuna bağlı olarak değişir. Bu nedenle eğer tedavi edilmezse uyuz mikrobunun yakın çevredeki kişilere bulaşabileceğini akıldan çıkarmamak gerekir.