Tourette Sendromu Tam Olarak Nedir?

Tourette Sendromu çocukların ve ergenlik çağındaki gençlerin motor ve vokal tikler göstermelerine sebep olan bir sağlık sorunudur. Bu yazıda bu sendromu daha iyi anlamaya çalışacağız.
Tourette Sendromu Tam Olarak Nedir?

Son Güncelleme: 18 Eylül, 2020

Tourette sendromu, çocukların ve ergenlik çağındaki gençlerin motor ve vokal tikler göstermelerine sebep olan bir sağlık sorunudur. Bu yazıda bu sendrom hakkında daha fazla bilgi edinerek bu durumu daha iyi anlamaya çalışacağız.

Tourette sendromu, çocukların motor ve vokal tikler göstermelerine sebep olan bir bozukluktur. Bu bozukluk, çocukların kendi kontrolleri dışında ve tekrarlanan ani hareketler ve sesler çıkarmalarına yol açar. Bu sendrom, çocukların hayat kalitesini çokça etkiler. Bununla birlikte, bu sendromun filmlerde anlatılma şeklinden dolayı pek çok insanın aklında Tourette sendromu ile ilgili yanlış bir algı vardır.

Bu sendroma sahip insanlar filmlerde genellikle sesli olarak uygunsuz sözler, küfürler ve topluluk içinde garip karşılanan yorumlar (koprolali) savuran kişiler olarak resmedilir. Ayrıca, filmlerde bu insanlar sık sık istemsiz müstehcen hareketler yaparlar (kopropraksi). Filmlerdeki bu temsilin ve toplumsal algının aksine aslında bu davranışlar Tourette sendromunda sanıldığı kadar yaygın görülen davranışlar değildir.

Tourette sendromu tam olarak nedir?

Tourette sendromu çocukluk ve ergenlik döneminde ortaya çıkan nörolojik bir bozukluktur, 18 yaşına ulaşmadan önce ortaya çıkar.  Genel olarak, ilk yüz tikleri beş ile dokuz yaşlar arasında görülmeye başlar. Göz kırpma ya da burun bölgesinde kasılma gibi tikler bu yüz tiklerine örnek olarak verilebilir.

Tikler zaman içinde hem yoğunluk hem de sıklık olarak artar. Tiklerin daha şiddetli ve sık bir şekilde görüldüğü zamanlar olduğu kadar geri çekildikleri ve ortaya çıkmadıkları zamanlar da olur.

Tourette sendromunda iki çeşit tik görülür:

  • Motor: Ani, tekrarlı ve kişinin kontrolü dışında ortaya çıkar. Vücudun farklı kısımlarında görülür.
  • Vokal: İstemsiz olarak anlamlı veya anlamsız sesler çıkarılmasıdır. Kısa sürer ve aralıklı şekilde ortaya çıkar.
    bağıran-çocuk

Aynı zamanda motor ve vokal tikler basit ve kompleks olmak üzere ikiye ayrılır.

  • Basit tikler: Yalnızca bir kas grubunu etkileyen tiklerdir. Omuzların kasılması, öksürme ya da vokal tik olarak inleme basit tiklere örnek olarak gösterilebilir.
  • Kompleks tikler: Bu tikler birden fazla kas grubunu etkiler ve daha karmaşıktır. Zıplama, vücudu bükme ya da vücudun bir bölgesine dokunma kompleks motor tiklere örnek olarak gösterilebilir. Küfürlü sözcüklerle bağırmak ya da karşısındakinin söylediklerini tekrar etmek (ekolali) gibi vokal tikler de bu gruba girer.

Bütün bu davranışlar çocuğun istemi ve kontrolü dışında ortaya çıkar. Ayrıca, bazı güçlü dürtüler bu tiklerin habercisidir. Bu dürtüler vücutta rahatsızlık uyandıran hislerdir (hapşırmadan önce hissettiklerimize benzeyen kaşınma ya da gıdıklanma hissi gibi). Tourette sendromu olan kişilerin bu histen kurtulmalarının tek yolu tiklerdir.

Bazı çocuklar ve ergenler büyük çabalar sarf ederek tiklerini geçici bir süreliğine bastırmayı başarırlar. Gel gelelim, bu vücuttaki gerilimi arttırır ve tikin sonradan ortaya çıkmasına engel olamaz.

Akılda tutulması gereken bazı bilgiler

18 yaşından küçük çocuk ve ergenlerin %0.4 ila %3.8’i  bu sendroma sahiptir. Uzmanlar bu bozukluğa hem genetik hem de çevresel olmak üzere çeşitli unsurların sebep olduğunu düşünmektedir. Sendrom, erkekleri  kadınlardan üç kat daha fazla etkilemektedir.

Dahası, diğer bozukluklar ve hastalıklar genellikle Tourette sendromuyla bir arada var olabiliyorlar. Özellikle dikkat eksikliği (ADHD), davranış sorunları, obsesif-kompülsif bozukluk, kaygı bozukluğu ve depresyon gibi sağlık sorunları bunlar arasında yer almaktadır.

Neyse ki, Tourette sendromu yaş ilerledikçe etkisini azaltma eğilimindedir. Hatta çok az vaka ergenlikten sonra ciddiyetini korumaya devam eder. Aynı zamanda, çocuklarda Toulette sendromunun semptomları yorgun ya da stresli hissettikleri zamanlarda artış gösterir.

anne-çocuk

Tourette sendromu tiklerin verdiği rahatsızlık dışında bireylerin akıl sağlığını etkilemez. Tourette sendromuna sahip olan çocuklar genellikle diğer insanlar tarafından anlaşılmakta güçlük çekerler ve bu onları kaygılı ve utangaç olmaya sürükler. Bu yüzden bu çocukların etrafındakilerin Tourette sendromuyla ilgili bilgiye sahip ve anlayışlı olmaları önemlidir.

Son olarak, çocuklukta ortaya çıkan tiklerin her zaman Tourette sendromunu işaret etmediğini de unutmamak gerekir. Çocuklarda tikler oldukça sık görülen bir durumdur. Genelde geçici bir süreliğine görülürler ve kendi kendilerine ortadan kaybolurlar. Tourette sendromu pek sık görülmeyen bir durumdur ve nadiren ciddi bir hal alır.

Tourette sendromunun tedavisi

Bu sendromu ortadan kaldıran bir ilaç henüz yoktur. İlaç yerine her durum için farklı bir yol izlemek mümkündür. Bununla birlikte, bazı ilaçlardan söz etmek mümkünse de bunların ciddi yan etkileri olduğunu da unutmamak gereklidir. Bu yüzden, tikler çok ciddi bir hal almadığı sürece ilaç kullanmamak en iyi yol olacaktır.

Psikolojik tedavilerden söz edecek olursak, araştırmalar tersine alışkanlık kazandırma terapisinin semptomları azaltmakta oldukça etkili olduğunu söylemektedir. Bunun dışında, dikkat eksikliği (ADHD) ya da obsesif-kompülsif bozukluk gibi psikolojik bozuklukların tedavisinde kullanılan rahatlama teknikleri de olumlu sonuçlar getirebilir.


Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.


  • Gonzálvez, M. T. (2016). Tratamiento cognitivo-conductual de un niño con Síndrome de Tourette. Revista de Psicología Clínica con Niños y Adolescentes3(1), 25-30.
  • Jankovic, J. (2002). Síndrome de Gilles de la Tourette. Lancet (Oncol)3, 111-117.

Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlı sunulmuştur ve bir profesyonelle görüşmeyi yerine geçmez. Şüpheleriniz varsa, uzmanınıza danışın.