Çocuklarda Beceri Gelişimine Yardımcı Oyunlar

Oyunlar aracılığıyla çocuklar kendilerini ifade edebilir, çevreleriyle iletişim kurabilir ve her gün yeni bir şeyler öğrenebilir. Hem okulda hem de evde, oyunlar çocukların gelişiminin ve büyümesinin önemli bir parçası olarak görülmelidir. Çocuklarda beceri gelişimine yardımcı oyunlar hakkında daha fazla bilgi edinmek için okuyun!

Erken çocukluk döneminde ve özellikle de eğitim söz konusu olduğunda, çocuklarda beceri gelişimine yardımcı olmak için eğitimciler öğretmeyi amaçlayan aktivitelere yönelir. Oyunlar hayal gücünü ve yaratıcılığı artırır ve  farkında bile olmadan çocukların yeni şeyler öğrenmesine olanak tanır çünkü çocuklar süreç boyunca eğlenirler.

Çocuklarda becerileri geliştiren oyunların türleri

Oyunun oynanacağı yer gibi farklı faktörleri göz önünde bulundurarak bu oyunları sınıflandırmak mümkündür.  Fiziksel gelişim ve motor beceri gelişimini artıran bazı oyunlar dış mekanlarda oynanabilirken, mantık ve sorgulama gerektiren oyunlar iç mekanlarda oynanabilir.

Bununla birlikte, bir rehber gözetiminde veya spontane olarak oynamak gibi oyunun oynanma şekline göre de sınıflandırma yapmak mümkündür.  Eğer oyunda herhangi bir kural yoksa, çocuk yaratıcılığını ve hayal gücünü kullanacaktır. Oyunda belirli kurallar varsa, eğitimci bu kurallardan bahsederek oyunun nasıl oynanması gerektiğini anlatacaktır.

Öte yandan, oyunları katılımcı sayısına göre sınıflandırmak da mümkündür. Puzzle gibi tek başına oynanan oyunların yanı sıra, iki veya daha fazla çocuğun birlikte oynayabileceği oyunlar da vardır.

Geliştirdiği becerilere göre oyunlar

Bunların yanı sıra, oyunları katkıda bulundukları becerilere göre de sınıflandırabiliriz. Bunlara örnek olarak:

• Duyuları geliştiren oyunlar: Örneğin, boyutları ve dokuları tanımlamak veya doğanın ya da hayvanların seslerini dinlemek.
• Motor becerileri geliştiren oyunlar: Zıplamak, koşmak, merdivenleri inip çıkmak gibi fiziksel aktivite gerektiren oyunlar.
• El becerisini geliştiren ve bir şeyler inşa etmeyi gerektiren oyunlar: Yakalama, doldurma, boşaltma, dengeyi kurma, hızlanma, bağlanma, vidalama, sıkıştırma gibi aktiviteler.
• Sembolik oyunlar: Burada, günlük hayattaki durumlar ve sahneler, rol yaparak taklit edilir.
• Sözlü oyunlar: Bilmeceler ve tekerlemeler.
• Mantıksal akıl yürütme oyunları: Puzzle, tetris veya satranç gibi oyunlar sınıflandırma, eşini bulma ve serileştirme gibi matematiksel kavramlarla hesaplama kapasitesini geliştirir.
• Mekansal ilişkileri geliştiren oyunlar: Bu oyunlarda, engeller, çıkış, mesafe, saklanma yerleri ve belirli ölçüler vardır.
• Geçici ilişkileri geliştiren oyunlar: Bu oyunlarda, çocuklar mevsimleri, günün farklı zamanlarını ve yaptıkları aktivitelerle olan ilişkilerini ayırt etmeyi öğrenirler. Örneğin, çocuklar okula sabah gider ve akşam üstü yiyecek bir şeyler atıştırır.

Çocuklarda beceri geliştiren oyunların başlıca özellikleri

Gördüğünüz gibi, pek çok farklı oyun vardır. Bu oyunlar çeşitli kriterler göz önünde bulundurularak sınıflandırılabilir ancak son zamanlarda bunlardan pek çoğu niteliklerini tanımlayan ortak özelliklere sahiptir. Bu oyunlar:

• Çevre ve gerçeklikle etkileşime girmenin bir yoludur.
• İçsel amaçları vardır.
• Spontane, istek uyandıran ve motive edicidir.
• Bu oyunları oynamak, otonomi ve kimlik gelişimine katkıda bulunarak çocukların hem fiziksel hem zihinsel kapasitesini geliştirir.
• Karmaşık ve önemli öğrenmeyi artırdığı için önemli bir eğitim kaynağıdır. Çocuklara yeni beceriler, davranış modelleri ve değerler kazanma olanağı tanır.
• Zevk, memnuniyet ve eğlence kaynağıdır.
• Çocuklara duygularını ve ruh hallerini özgürce ifade etme olanağı tanır.
• Farklılıklar arasında bir köprü kurarak, iyileştirici ve kucaklayıcı etkiye sahiptir.
• Çocukların başkalarıyla ilişki kurmasına ve sosyalleşmesine yardımcı olur.
• Çocukların kurgusal gerçeklikler oluşturmasına olanak tanıyarak hayal gücünü ve taklit yeteneğini geliştirir.

Erken çocukluk döneminde eğitim ve oyunlar

Erken çocukluk dönemi eğitimi, doğumdan altı yaşa kadar geçen süredeki eğitim sürecini kapsar. İlk aralık 0-3 yaş arasını, ikinci aralık ise 3-6 yaş arasını kapsar.

Bu süreç, çocuğun gelişiminde çok önemlidir. Bu yaş aralığında, çocuklara yeni süreçleri ve içerikleri öğretmek için oyunlar harika yöntemlerdir.

Çocuklarda becerileri geliştiren oyunlar, sosyal, duygusal, bilişsel, fiziksel ve motor gelişimi yavaş yavaş teşvik eder. Özellikle, bu aşamada oynanan oyunlar aşağıdaki becerilerin gelişmesine yardımcı olmaktadır:

• Dil: Kelime dağarcığını zenginleştirir, sözlü ifadeyi ve anlama becerisini artırır.
• Kinestetik-bedensel: Bu tür oyunlar, ince ve kaba motor becerilerini ve vücut kontrolünü geliştirmeye yardımcı olur.
• Matematiksel ve mantıksal: Problem çözme ve odaklanma becerilerini geliştirerek hafızayı güçlendirir.
• Mekansal-zamansal: Mekan, yönelim ve görsel hafıza konularına odaklanır.
• Müzikal: Ayırt edebilme ve işitsel hafıza becerilerini artırır.
• Kişilerarası ilişkiler: İş birliğini, iletişimi, yardımlaşmayı, ekip çalışmasını ve uyuşmazlıkların çözümünü geliştirmeyi hedefler.
• İçsel zeka: Duyguların yönetimini, öz saygıyı, öz disiplini, öz eleştiriyi, sabrı ve sorumluluğu geliştirmeyi amaçlar.